مهم نیست چه نوع محتوایی تولید می‌کنید؛ یاد گرفتن نحوه نوشتن یک قلاب یا «هوک» (Hook) مؤثر، برای موفقیت محتوای شما ضروری است.
اضافه کردن یک قلاب گیرا به ابتدای نوشته، مثل نصب چراغ‌های درخشان روی درخت کریسمس است. شاید قلاب از خود متن مهم‌تر نباشد، اما همان چیزی‌ست که باعث می‌شود مخاطب توقف کند و توجه نشان دهد.
با وجود حجم بالای محتوا و حواس‌پرتی‌های روزمره، جلب توجه مخاطب از همان ابتدا کار آسانی نیست. اما خوشبختانه روش‌هایی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن‌ها توجه خواننده را جذب کرد.
در این مطلب از پرشیا وب، یکی از مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم: چگونه یک قلاب قدرتمند و تأثیرگذار بنویسیم؟
قلاب چیست؟
قلاب، جمله یا جملات ابتدایی یک متن است که نقش کلیدی در جلب توجه مخاطب دارد. انواع مختلفی از هوک وجود دارد، اما هدف همه آن‌ها یکی‌ست: ترغیب خواننده به ادامه خواندن.
اگر نتوانید توجه مخاطب را در همان جملات ابتدایی جلب کنید، احتمال زیادی وجود دارد که او ادامه‌ی متن را رها کند – فارغ از اینکه موضوع مقاله یا نوع محتوا چیست.
چرا قلاب اهمیت دارد؟
درست همان‌طور که یک ملودی جذاب در موسیقی باعث می‌شود آهنگ در ذهن‌مان بماند، یک قلاب در نوشتار هم کاری مشابه انجام می‌دهد: مخاطب را کنجکاو و علاقه‌مند می‌کند.
در هر نوع محتوایی، از مقالات وبلاگ گرفته تا پست‌های شبکه‌های اجتماعی یا متن‌های تبلیغاتی، هدف نهایی این است که مخاطب را جذب کرده و توجهش را حفظ کنیم. هوک‌ها همان عنصر مخفی هستند که می‌توانند یک متن عادی را به محتوایی جذاب و خواندنی تبدیل کنند.
چطور یک قلاب جذاب بنویسیم؟ (نکات و مثال‌ها)
راه‌های زیادی برای نوشتن قلاب وجود دارد، اما در ادامه مؤثرترین تکنیک‌هایی را مرور می‌کنیم که نه‌تنها مخاطب بیشتری را به سمت محتوای شما می‌کشانند، بلکه باعث می‌شوند از همان خط اول با سبک نوشتاری شما درگیر شوند.
۷ روش برای نوشتن قلاب‌های تاثیرگذار:
۱. بیان یک واقعیت یا آمار جالب
گاهی واقعیت‌ها جذاب‌تر از هر داستانی هستند.
بسته به موضوع متن، می‌توانید یک آمار یا واقعیت مرتبط و جالب پیدا کنید که مخاطب را کنجکاو کند و به خواندن ادامه مطلب ترغیب نماید. به‌خصوص اگر قصد دارید مقاله‌ای ترغیبی یا تحلیلی بنویسید، شروع با یک آمار قوی می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
نکته مهم: آماری که به‌عنوان قلاب استفاده می‌کنید، حتماً باید از منابع معتبر و قابل استناد باشد. این کار علاوه بر جلب اعتماد مخاطب، نشان می‌دهد شما نویسنده‌ای آگاه و حرفه‌ای هستید.
منابع معتبر برای یافتن آمار و اطلاعات:
- DataReportal
- Statista
- OECD
- Knoema
- GWI
- StuDocu
مثال:
اگر در حال نوشتن مقاله‌ای درباره استفاده از موبایل هستید، می‌توانید با چنین آماری شروع کنید:
«بر اساس گزارشی از DataReportal در سال ۲۰۲۱، میانگین زمانی که کاربران در سطح جهانی روزانه صرف استفاده از موبایل می‌کنند، چهار ساعت و ده دقیقه است.»
۲. استفاده از نقل‌قول‌های الهام‌بخش
در طول تاریخ، صدها نقل‌قول تأثیرگذار از شخصیت‌های بزرگ و الهام‌بخش باقی مانده که هرکدام در حوزه کاری خود تحولی ایجاد کرده‌اند. پس چرا از نفوذ آن‌ها استفاده نکنیم و یکی از این جملات را به‌عنوان قلاب جذاب در ابتدای متن‌مان قرار ندهیم؟
استفاده از قلاب نقل‌قولی، یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای شروعی قوی و اثرگذار است. این کار نه‌تنها باعث می‌شود خواننده از همان ابتدا جذب شود، بلکه نشان می‌دهد شما با چهره‌های مهم حوزه‌ی مورد بحث آشنایی دارید و برای تحقیق و مطالعه زمان گذاشته‌اید – و این، ارزش زیادی نزد مخاطب دارد.
همان اصولی که برای انتخاب آمار معتبر گفتیم، در مورد نقل‌قول‌ها هم صدق می‌کند. نقل‌قول انتخابی باید:
- دقیق و به‌صورت اصلی باشد
- با محتوای شما هماهنگ و مرتبط باشد
- به ارزش و اعتبار متن شما بیفزاید
نقل‌قول‌ها قدرت الهام‌بخشی دارند و می‌توانند واکنش احساسی مخاطب را برانگیزند – چیزی که هر نویسنده‌ای در نهایت دنبال آن است.
مثال:
فرض کنید در حال نوشتن مقاله‌ای درباره برندینگ هستید. می‌توانید از یک جمله معروف از اسکات کوک، بنیان‌گذار Intuit و عضو هیئت‌مدیره eBay استفاده کنید:
«برند دیگر چیزی نیست که ما به مشتری بگوییم چیست، بلکه چیزی‌ست که مشتریان به یکدیگر درباره‌اش می‌گویند.»
– اسکات کوک
۳. شروع با یک پرسش
شروع متن با یک سؤال جذاب، یکی از مؤثرترین انواع قلاب است. این روش حس کنجکاوی مخاطب را تحریک می‌کند، زیرا شما ذهن او را به چالش می‌کشید، بدون اینکه بلافاصله پاسخ بدهید.
انسان‌ها ذاتاً کنجکاو هستند، بنابراین پرسیدن سؤال می‌تواند آن‌ها را به ادامه خواندن ترغیب کند تا پاسخ را پیدا کنند.
حتی کسانی که پاسخ سؤال شما را می‌دانند هم ممکن است علاقمند به خواندن ادامه متن شوند؛ چون دوست دارند دانش‌شان را محک بزنند.
نکته مهم: از سؤالات بله/خیر پرهیز کنید و به‌جای آن، سؤالات باز و تحلیلی مطرح کنید.
مثال:
فرض کنید قصد دارید یک ایمیل تبلیغاتی برای کلینیک پوست و مو خود بنویسید. برای اینکه خواننده ایمیل را باز کند، باید شروع قدرتمندی داشته باشید. مثلاً می‌توانید از چنین سؤالی استفاده کنید:
«۳ اشتباه رایجی که اکثر افراد در روتین مراقبت از پوست خود مرتکب می‌شوند چیست؟
۵۰٪ از مشتریان ما از عادت‌هایی که به سلامت پوست‌شان آسیب می‌زند بی‌خبرند. شاید شما هم جزو آن‌ها باشید.»
۴. تعریف یک داستان شخصی
استفاده از روایت شخصی یا داستان‌پردازی (Storytelling) می‌تواند رنگ و جان تازه‌ای به متن شما بدهد. این روش نه‌تنها توجه مخاطب را جلب می‌کند، بلکه محتوای شما را به‌یادماندنی می‌سازد.
فکر کنید مهم‌ترین درس‌هایی که در کودکی گرفتید، در قالب چه چیزی یاد گرفتید؟ احتمالاً بیشترشان همراه با یک داستان جالب بودند.
این موضوع در بزرگ‌سالی هم صادق است. برندهای بزرگی مثل کوکاکولا، اپل و نایک با روایت داستان، توانسته‌اند پیام خود را به‌شکل ماندگارتری منتقل کنند.
برای تأثیرگذاری، لازم نیست رمان بنویسید. گاهی یک پاراگراف کوتاه و خلاقانه کافی‌ست تا ارتباطی عاطفی با مخاطب برقرار شود. کافی‌ست داستانی تعریف کنید که هم‌راستا با موضوع محتوای شما باشد و پیام اصلی‌تان را منتقل کند.
مثال:
فرض کنید شما مربی کسبوکار هستید و می‌خواهید با نوشتن مقاله‌ای، کسب‌وکارهای کوچک را تشویق به سرمایه‌گذاری روی آینده‌شان کنید. می‌توانید با داستانی از شروع علاقه خودتان به این حوزه، ارتباطی انسانی با مخاطب بسازید:
«وقتی بعد از دو سال زندگی در لندن بالاخره به خانه برگشتم، پر از احساسات مختلف بودم. تازه تحصیلاتم در رشته‌ی کسبوکار را تمام کرده بودم و مشتاق بودم با خانواده‌ام جشن بگیرم.
اولین جایی که رفتم، نانوایی قدیمی‌مان بود؛ همان جایی که هر هفته با خانواده‌ام می‌رفتیم.
اما به‌جای بوی نان تازه و کیک‌های خاطره‌انگیز، یک تابلوی ‘تعطیل شد’ دیدم و یک مغازه خالی.
نمی‌توانستم باور کنم؛ ناراحتی‌ام وصف‌ناپذیر بود. انگار بخشی از خاطرات کودکی‌ام از بین رفته بود.
همان‌جا بود که فهمیدم می‌خواهم بقیه عمرم را صرف کمک به کسب‌وکارهای محلی کنم؛ تا دیگر هیچ نانوایی‌ای به این سرنوشت دچار نشود.»
۵. با یک جمله قوی شروع کنید
شروع متن با یک جمله قاطع می‌تواند لحن نوشته‌تان را تعیین کند. با این کار، شما خود را به‌عنوان نویسنده‌ای بااعتمادبه‌نفس و رک معرفی می‌کنید؛ کسی که خواننده‌ها می‌توانند به او اعتماد کنند.
این روش می‌تواند هم برای آغاز یک مقاله و هم برای نوشتن مقدمه‌ی یک انشا یا متن تحلیلی کاربرد داشته باشد. تنها کاری که باید بکنید این است که آن جمله را با موضوع و موقعیت هماهنگ کنید.
برای اینکه این نوع آغاز مؤثر واقع شود، باید بقیه متن با آن جمله اولیه هم‌خوانی داشته باشد. به نوعی، این جمله مثل «بیانیه تز» در یک مقاله پژوهشی است—باید در ادامه، تلاش کنید تا درستی آن را اثبات کنید.
علاوه بر این، چنین شروعی می‌تواند تأثیر دوقطبی روی مخاطبان بگذارد. بعضی‌ها ممکن است با آن مخالف باشند و بعضی دیگر با شما هم‌نظر. اما صرف‌نظر از دیدگاهشان، آن‌ها به خواندن ادامه خواهند داد. یا برای تأیید استدلال خودشان، یا برای دیدن اینکه شما چگونه از ادعایتان پشتیبانی می‌کنید.
فرض کنیم می‌خواهید مقاله‌ای در مورد اهمیت حضور کسب‌وکارها در شبکه‌های اجتماعی بنویسید. می‌توانید با جمله‌ای مثل این شروع کنید:
«شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین بخش استراتژی بازاریابی شما هستند.»
۶. با یک آرایه ادبی خواننده را کنجکاو کنید
استفاده از استعاره یا تشبیه در اولین جمله متن، راهی عالی برای برانگیختن کنجکاوی خوانندگان است. چرا؟ چون آن‌ها را به دیدن یک موضوع از زاویه‌ای متفاوت وادار می‌کنید—با بیانی غیرمنتظره و خلاقانه.
البته یک استعاره خوب باید ضمن ایجاد تعجب، منطقی هم باشد. در نهایت، هدف این است که خواننده با شما هم‌نظر شود.
اگر مثلاً در حال نوشتن مقاله‌ای در مورد ابزارهای شبکه اجتماعی هستید، می‌توانید از چنین تشبیهی استفاده کنید:
«یک ابزار شبکه اجتماعی مثل یک دستیار مفید است؛ کارهای کوچکتر را انجام می‌دهد تا شما راحت‌تر کار کنید و بهره‌وری‌تان افزایش یابد.»
۷. از مخالفت با باورهای رایج نترسید
اگر متنی را با جمله‌ای شروع کنید که به‌نظر می‌رسد با باورهای عمومی در تضاد است، علاقه مخاطب را برمی‌انگیزید. بعضی‌ها فقط برای اینکه مخالفت کنند، ادامه می‌دهند و بعضی دیگر می‌خواهند بدانند شما چه دیدگاهی دارید. در هر صورت، توجهشان جلب می‌شود.
هدف این نیست که صرفاً برای جنجال‌آفرینی حرفی بزنید. مهم است که جمله شروعی در عین غافلگیری، پشتوانه منطقی داشته باشد. ابتدا واکنش اولیه ایجاد کنید و بعد با اطلاعات ارزشمند، خواننده را همراه نگه دارید.
مثل یک مقاله استدلالی، مقدمه باید لحن کلی را تعیین کند و سپس این لحن را با دلایل قوی پشتیبانی کند.
برای مثال، اگر قرار است مقاله‌ای درباره نکات بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی بنویسید، می‌توانید با این جمله شروع کنید:
«فکر می‌کنید پست گذاشتن روزانه در شبکه‌های اجتماعی موفقیت شما را تضمین می‌کند؟ دوباره فکر کنید.»
۸. از شوخ‌طبعی کمک بگیرید
اگر لحن برند یا کسبوکار شما اجازه می‌دهد، شروع یک پست با یک لطیفه یا خاطره جالب می‌تواند توجه مخاطب را سریع جلب کند. پست‌های طنز معمولاً ماندگاری بیشتری دارند و خوانندگان راحت‌تر با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند.
علاوه بر این، مردم معمولاً بیشتر پست‌های خنده‌دار را به اشتراک می‌گذارند، که این به نفع شماست و موجب رشد و تعامل بیشتر می‌شود. با حفظ لحنی دوستانه و شاد، افراد برند شما را با حس مثبت در ذهن ثبت می‌کنند که در بلندمدت منجر به وفاداری و درک بهتر از برند خواهد شد.
مثلاً اگر مدیر یک اپلیکیشن برنامه‌ریزی قرار ملاقات هستید و قصد دارید «تم تاریک» را معرفی کنید، می‌توانید چنین جمله‌ای را به‌عنوان شروع استفاده کنید:
«چرا برنامه‌نویس‌ها حالت تاریک را دوست دارند؟ چون نور، حشرات (باگ‌ها) را جذب می‌کند!»
۹. ارتباط احساسی با خواننده برقرار کنید
مردم زمانی بیشتر علاقه‌مند به خواندن محتوای شما می‌شوند که حس کنند از نظر احساسی با آن ارتباط دارند. استفاده از یک قلاب (hook) که واکنش احساسی ایجاد کند، می‌تواند باعث شود مخاطب به موضوع اهمیت بیشتری بدهد و تعامل بیشتری با آن داشته باشد.
با نوشتن یک قلاب تأثیرگذار که احساسات را برمی‌انگیزد، باعث می‌شوید خواننده حس کند درک شده و دیده می‌شود. همان‌طور که نویسندگان رمان با شخصیت‌پردازی مخاطب را درگیر می‌کنند، شما هم می‌توانید مخاطب را با برند خود همراه کنید. این رابطه عمیق نه‌تنها خواننده را تا پایان یک مطلب نگه می‌دارد، بلکه او را برای بازگشت به مطالب بعدی تشویق می‌کند.
مثلاً اگر قرار است مقاله‌ای درباره رشد شخصی بنویسید، این جمله می‌تواند شروع مناسبی باشد:
«تا حالا حس کردی زندگی داره می‌گذره و تو فقط ایستادی و نگاه می‌کنی؟ وقتشه دوباره شور و هدف زندگی‌تو پیدا کنی.»
۱۰. عنوان را فراموش نکنید
در حالی که امروز تمرکزمان بیشتر روی قلاب‌های جذاب بود، نباید از نقش مهم عنوان در جلب توجه مخاطب غافل شویم. اگر عنوان شما جذاب نباشد، حتی بهترین شروع‌ها هم بی‌اثر خواهند بود.
بنابراین، قبل از هر چیز باید یک عنوان قوی بنویسید تا مخاطب اصلاً به متن شما فرصت خوانده شدن بدهد.
چند نکته برای نوشتن عنوان‌های مؤثر:
- از اعداد استفاده کنید:
«۱۰ قدم برای رسیدن به موفقیت در شبکه‌های اجتماعی» - از افعال اقدام‌محور بهره بگیرید (مثل: دست یابید، بسازید، تبدیل کنید، ایجاد کنید، دریافت کنید، موفق شوید):
«در ۳۰ روز به اهداف تناسب‌اندام خود دست یابید» - از صفت‌های قدرتمند استفاده کنید (مثل: زیبا، بهترین، رایگان، ضروری، قانع‌کننده):
«راهنمای ضروری برای دکوراسیون زیبای خانه» - واژه‌هایی با بار احساسی بالا به کار ببرید (مثل: آسان، راز، فوری، جدید، بدترین، بهترین):
«راز کاهش وزن فوری را کشف کنید» - مستقیماً خواننده را خطاب قرار دهید:
«اشتباهاتی که در روتین مراقبت پوستی‌ات مرتکب می‌شی» - سعی کنید عنوان را در ۶ کلمه یا حدود ۶۰ کاراکتر نگه دارید:
«بازاریابی دیجیتال را در ۶ قدم یاد بگیرید» - از کلمه کلیدی اصلی مقاله در عنوان استفاده کنید تا سئوی بهتری داشته باشد:
«چطور می‌توانی امروز تعادل بین کار و زندگی‌ات را بهتر کنی؟»
(کلمه کلیدی: تعادل کار و زندگی)
اگر در مورد عملکرد عنوان خود مطمئن نیستید، می‌توانید از ابزارهایی مثل MonsterInsights Headline Analyzer استفاده کنید تا امتیاز عنوانتان را ببینید.
